Jak zmieniały się rolki na przestrzeni lat

Koncepcje mocowania kółek do butów sięgają XVIII wieku. Wtedy znano łyżwy, czyli  buty z szyną służące do poruszania się po lodzie. Chciano jednak uzyskać podobny sprzęt, lecz pozwalający na przemieszczanie się po utwardzonym gruncie w butach na kółkach. Zainspirowano się łyżwami. Początkowo na metalowym stelażu, w jednej linii przytwierdzono pokaźnych rozmiarów kółka, tak aby był to sprzęt jednośladowy. Jednak problemem w takim układzie okazało się hamowanie oraz skręcanie. Zapewne dlatego pierwotne rolki nie zyskały uznania. Lecz dziś jednośladowe rolki dla kobiet i mężczyzn są bardzo popularne. Czy przeszły ewolucję totalną? Czym obecnie powinniśmy się kierować, wybierając ten sprzęt?

Podobno już w latach 60. XVIII wieku Joseph Merlin podjął próbę zaprezentowania szerszemu gronu osób swojego wynalazku – jednośladowych butów na metalowych kółkach. Podczas  balu maskowego w londyńskiej rezydencji Merlin grał na skrzypcach jeżdżąc na swoich “skaities”. Wynalazek był niedopracowany. Użytkownik nie wiedział, jak sterować protoplastami rolek, nie wyhamował i wjechał w wielkie, ozdobne zwierciadło rozbijając je na kawałki.  To zdarzenie spowodowało jednak, że wieść o istnieniu “skaites” szybko się rozchodziła. Pojawiały się liczne modyfikacje. Podobno pierwsze jednośladowe wrotki opatentowano we Francji w drugiej dekadzie XVIII wieku. Jednak potrzeba większej stabilności i zwrotności wynalazku, sprawiła, że w latach 60. wymyślono wrotki dwuśladowe. 

A to ciekawe...

Przykładów eksperymentowania z opracowywaniem i opracowywaniem rolek i korzystania z nich na przestrzeni lat jest mnóstwo. W amerykańskim muzeum historycznym w Missouri zachował się bilet wstępu na dancing na rolkach organizowany na parowcu  Chas. P. Chouteau w sierpniu 1880 roku. W 1923 roku brytyjska wytwórnia filmowa pokazała krótki film z tzw. cyckle-skatingu. Francuscy mężczyźni do stóp odzianych w buty mają przymocowane po bokach pojedyncze kółka na oponach. Na innym filmie wytwórni British Pathe z 1956 roku widzimy pierwowzór nartorolek. Do metalowych składanych podestów przymocowano duże kółka na gumowych oponach oraz metalowe linki. Przypięte do spodni  służą za hamulec dla jeżdżącego. Podpierając się kijkami sprawnie i szybko pokonują wytyczoną trasę, budząc zdziwienie wśród przechodniów. W 1938 roku we włoskiej Viennie odbyły się zawody hokeja na rolkach. Jazda na nich nawet dla zawodników była nie lada sztuką. Tu do tradycyjnych butów przymocowano aluminiową szynę z pięcioma, malutkimi kółeczkami. Z przodu zamocowano hamulec.  

Od słowa do słowa

Od słowa do słowa – chciałoby się powiedzieć, patrząc na ewolucję znaczenia słowa rolki choćby w języku polskim.  Warto zwrócić uwagę na samo słowo, termin “rolki”, które z definicji Słownika Języka Polskiego mają kilka znaczeń, w tym to główne, oznaczające: “urządzenie do treningu kolarskiego w postaci metalowej ramy z trzema obracającymi się walcami, na których ustawia się rower”. Zaglądając do Wikipedii zostaniemy przekierowani do tożsamego hasła “łyżworolki”, czyli “wrotki jednośladowe”. Internetowa encyklopedia wyjaśnia, że to: “sprzęt sportowy i rekreacyjny, mający postać kółek mocowanych do butów w sposób trwały w jednym rzędzie, analogicznie do płozy w łyżwach” i dodaje, że to właśnie od łyżew wzięła się nazwa. Ale to wirtualne kompendium wiedzy odsyła nas również do terminu “wrotkarstwo”, czyli dyscypliny sportowej uprawianej rekreacyjnie i wyczynowo na tzw. wrotkach dwuśladowych, zaznaczając, że to właśnie te są tradycyjne oraz jednośladowych nazywanych potocznie rolkami. Nie da się więc zaprzeczyć, że rolki to jednośladowe wrotki, które powstały w wyniku inspiracji łyżwami. Lecz patrząc na współczesne rolki – ich różnorodność i przeznaczenie można śmiało stwierdzić, że zdominowały nie tylko rynek profesjonalistów, ale przede wszystkim z impetem wdarły się w łaski ogółu – począwszy od tych najmłodszych, kilkulatków, po starszych, seniorów.  

Dawniej a dziś

Dzisiejsze rolki nadal bazują na najbardziej pierwotnych wzorcach. To jednoślady, w zależności od wykorzystania, w różnych konfiguracjach. Śmiało, można powiedzieć, że rolkarstwo to obecnie styl życia, w którym jest miejsce nie tylko na same rolki, ale też rolkowe gadżety – ochraniacze na rolki, w tym na ręce, nakolanniki, kaski, skarpety. Uczęszczanie do szkółek rolkowych, organizowanie zawodów i mistrzostw stało się trendy. Z tego wynika również fakt, że współczesny adept jazdy na rolkach ma wybór sprzętu w zależności od  przeznaczenia i rodzaju jazdy. Czasem może się w tym pogubić. 

Na początku zawsze najlepiej zacząć od rolek rekreacyjnych. To sprzęt najbardziej uniwersalny, chociaż w zależności od producenta bywa nieco zróżnicowany. Są jednak podstawowe wytyczne w tej kategorii. Ten rodzaj rolek najczęściej jest lekki, wyposażony w 4 kółka o twardości maksymalnie do 84 A, miękkie i średnicy w granicach 82-100 mm, średnie oraz dodatkowy hamulec w tylnej części buta. Buty mają wysoką cholewkę, są miękkie, aby rolkarz mógł swobodnie pochylać się podczas jazdy.  Skala łożysk mieści się na ogół w przedziale od ABEC 5 do ABEC 7 (im wyższa, tym bardziej precyzyjnie wykonane są te elementy). Aluminiowa szyna wydłuża się proporcjonalnie do długości buta. Są przeznaczone do jazdy rekreacyjnej, niewyspecjalizowanej, w terenie ogólnodostępnym. Chociaż i w tym typie zdarzają się modyfikacje. Tutaj ciekawą propozycją są rolki Movino Cruzer B4 z 80-milimetrowymi kółkami i najwyższej klasy łożyskami ABEC 9. 

Radykalnie różne od rekreacyjnych są rolki do jazdy agresywnej. Wynika to głównie z ich przeznaczenia. Te rolki służą do wykonywania tricków i pokonywania przeszkód. To dlatego but musi być masywny: na zewnątrz twardy, a wewnątrz miękki – chodzi o wewnętrzną wkładkę amortyzującą wstrząsy. Rolki agresywne mają małe ( 55–60 mm), twarde (powyżej 88 A) kółka rolkowe i precyzyjne wykonane łożyska (najczęściej ABEC 9). Ponadto zwraca uwagę ich charakterystyczna szyna. To wymienialna płoza, zrobiona z bardzo wytrzymałego plastiku, z przerwą  między drugim a trzecim kółkiem (co umożliwia wykonywanie tricków).

Bardzo rewolucyjnie wyglądają też rolki do jazdy szybkiej. To rolki z bardzo charakterystycznym butem – jest niski, do kostki, twardy, ale bardzo lekki, często termoformowalny. Ma długą szynę, cztery, duże, szeroko rozstawione koła (o średnicy od 100 do 125 mm) i wysokiej jakości łożyska (w skali od ABEC7 do ABEC9). To wszystko nadaje tym rolkom prędkość i zmniejsza opory powietrza. Na rolkach do jazdy szybkiej rolkarze mogą jechać nawet kilkadziesiąt kilometrów na godzinę. 

Analizując dogłębniej ewolucję rolek męskich i damskich na przestrzeni lat, dostrzeżemy punkt zwrotny: to od czego odchodzono na początku, a więc najbardziej pierwotnego pomysłu jednośladowych wrotek, butów z kółkami zamontowanymi w jednej linii dopracowano, ulepszono, zmodernizowało na tyle skutecznie, że XXI wieku na rolkach jeździ kilka milionów ludzi na świecie.

Szukasz rolek dla dorosłych? A może masz pomysł na prezent dla swojej pociechy w postaci rolek dziecięcych? Niezależnie od tego, w jakiej jesteś sytuacji, odwiedź sklep Movino i wybierz model dostoswany do swoich potrzeb. Zapraszamy!